Firmy windykacyjne w praktyce: jak naprawdę działają Kruk i jemu podobni.

Firmy windykacyjne od lat otaczane są aurą półprawd, niedomówień i mitów. 

Dla jednych to legalni wierzyciele działający w interesie pierwotnego wierzyciela, dla innych – nowoczesna wersja dawnych „czyścicieli kamienic”.

Jak wygląda rzeczywistość? Kiedy można z nimi wygrać, a kiedy należy uciekać się do poważniejszych kroków prawnych?

Poniższy artykuł to kompendium wiedzy na temat firm windykacyjnych w Polsce, ich statusu prawnego, taktyk działania oraz metod skutecznej obrony.

1. Czym właściwie jest firma windykacyjna?

Z formalnego punktu widzenia, firma windykacyjna to podmiot gospodarczy specjalizujący się w odzyskiwaniu wierzytelności, zwykle na zlecenie banków, firm pożyczkowych lub operatorów telekomunikacyjnych.

W praktyce jednak bardzo często stają się nowym wierzycielem, nabywając długi na drodze cesji. Przykład? Kruk S.A., który masowo skupuje wierzytelności bankowe za ułamek ich wartości, a następnie winduje żądania do 100% pierwotnej kwoty.

2. Kruk, Ultimo, Hoist, EOS – czy oni mają uprawnienia komornicze?

To jedno z najczęściej zadawanych pytań przez klientów. Odpowiedź brzmi: nie, żadna firma windykacyjna nie ma prawa prowadzić egzekucji komorniczej.

Ich działania opierają się na kontaktach telefonicznych, listownych i – co najgorsze – często nękających. W przypadku bezprawnych praktyk, warto rozważyć zawiadomienie UOKiK lub Rzecznika Finansowego.

3. Najczęstsze techniki stosowane przez windykatorów.

Niektóre z nich balansują na granicy prawa:

• „Przedsądowe wezwania do zapłaty” wyglądające jak pisma sądowe.
• Straszaki typu: „Ostateczne wezwanie – po nim już tylko komornik”.
• Nagabywanie telefoniczne rodzin, sąsiadów lub współpracowników.
• Podszywanie się pod kancelarie prawne.

To nie fikcja – to codzienność naszych klientów.

W naszej praktyce prawnej wielokrotnie blokowaliśmy tego typu działania, składając m.in. skargi do Prezesa UODO i zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa.

4. Czy naprawdę musisz płacić?

Nie każda wierzytelność jest zasadna. Zanim zdecydujesz się na jakąkolwiek wpłatę:

• Sprawdź, czy firma windykacyjna posiada dokument cesji wierzytelności.
• Ustal, czy roszczenie nie jest przedawnione.
• Zażądaj pełnej dokumentacji długu – umowy, historii spłat, wezwań itd.

Jeśli dokumentacja jest niepełna lub brak podstawy prawnej – nie płać. Zgłoś się do specjalisty.

5. Co robić, gdy windykacja grozi sądem?

Wbrew obiegowym opiniom, pozwy ze strony firm windykacyjnych są coraz rzadsze. Dlaczego? Bo ich model działania opiera się na tanim zakupie długów i masowej windykacji pozasądowej.

Kiedy jednak pozew wpłynie:

1. Nie ignoruj go.
2. Złóż sprzeciw – zwłaszcza przy nakazie zapłaty z e-sądu.
3. Zgłoś wszelkie zarzuty: przedawnienie, brak legitymacji, niewłaściwego adresata.

Często sam sprzeciw wystarcza, by firma wycofała się z roszczenia. Mamy na to dziesiątki przykładów w naszej kancelarii.

1. SA Wrocław, 5 grudnia 2018 (sygn. I ACa 1096/18) – wieloletnie, uporczywe nękanie dłużnika.

Sąd Apelacyjny uznał, że prowadzenie wieloletniej windykacji wobec dłużnika, w odniesieniu do niewielkiej, często przedawnionej należności, może stanowić naruszenie dóbr osobistych – np. miru domowego – szczególnie gdy wierzyciel nie podjął kroków sądowych, a dłużnik i tak spłacił większość zobowiązania. Dłużnikowi zasądzono zadośćuczynienie w wysokości ok. 5 tys. zł za sposób prowadzonej windykacji. 

2. Sąd Rejonowy (II Ca 1098/16) – natarczywe działania mimo sprzeciwu sądowego.

Nawet jeśli wierzyciel ma prawo do windykacji pozasądowej, a dług jest sporny (dłużnik złożył sprzeciw), dalsze intensywne działania — np. liczne telefony (również w niedziele) i „głuche telefony” — mogą zostać uznane za nękanie z naruszeniem dóbr osobistych (np. prywatności, spokoju), gdy dochodzi do wywierania presji zamiast poczekania na rozstrzygnięcie sądu. 

3. SA Warszawa (I ACa 31/13) – systematyczne kontakty po przedawnieniu długu.

Wierzyciel kontynuował wysyłanie pism i dzwonienie do dłużnika po przedawnieniu wierzytelności (69 pisemnych wezwań i 126 kontaktów telefonicznych, także nocą czy w czasie pracy), mimo że dłużnik informował o przedawnieniu i odmawiał zapłaty. Takie działania — w połączeniu z groźbą wpisu do rejestru dłużników — zostały potraktowane jako uzasadnione nękanie.

6. Kiedy warto rozważyć upadłość?

Dług kupiony przez firmę windykacyjną może być jednym z wielu. Jeśli sytuacja finansowa jest krytyczna, warto rozważyć złożenie wniosku o upadłość konsumencką lub gospodarczą.

7. Windykacja a ochrona majątku.

Nabywcy wierzytelności często próbują dotrzeć do majątku dłużnika, choć formalnie nie mają takich uprawnień jak komornik. Zabezpieczenie majątku i jego odpowiednia struktura (np. spółki, darowizny, podział majątku) to podstawa.

8. Windykacja a art. 299 KSH.

Firmy windykacyjne często kierują roszczenia nie tylko wobec spółek, ale też wobec członków zarządu – powołując się na art. 299 Kodeksu spółek handlowych.

Tymczasem:

• Nie każda odpowiedzialność z art. 299 KSH ma zastosowanie.
• Przed dochodzeniem tej odpowiedzialności należy wykazać bezskuteczność egzekucji.

Nasze doświadczenie pokazuje, że ponad połowa takich pozwów nie kończy się zasądzeniem odpowiedzialności.

9. Firmy windykacyjne a RODO.

Przetwarzanie danych osobowych przez firmy windykacyjne to prawdziwa mina.

Często:

• Nie dochodzi do właściwego poinformowania dłużnika.
• Przetwarzane są dane osób trzecich.
• Naruszana jest zasada minimalizacji danych.

Efekt? Skargi do Prezesa UODO, które kończą się karami lub nakazami usunięcia danych.

10. Co zrobić, gdy firma windykacyjna działa bez podstawy?

To częstsze, niż się wydaje.

Najlepiej:

1. Wysłać pismo z żądaniem wykazania podstawy roszczenia.
2. Wnieść reklamację.
3. Złożyć skargę do UOKiK, Rzecznika Finansowego lub UODO.

Jeśli działania mają znamiona nękania – warto rozważyć wezwanie przedsądowe lub pozew o naruszenie dóbr osobistych.

Podsumowanie:

Firmy windykacyjne takie jak Kruk, Ultimo czy Hoist nie są organami państwowymi, nie mają władzy egzekucyjnej, a ich roszczenia często są przedawnione, nienależne lub nieudokumentowane.

Kluczowe jest świadome podejście, znajomość swoich praw i skorzystanie z pomocy doświadczonego eksperta.

Klauzula prawna:

Bladowski.Legal sp.j. nie świadczy usług doradztwa inwestycyjnego ani zarządzania aktywami. Nie oferujemy publicznie jakichkolwiek instrumentów finansowych. Strona pełni wyłącznie funkcję informacyjną.

Chroń siebie, swój majątek i swoją rodzinę.

Zapraszamy do lektury naszego poradnika.

Zapoznaj się z naszymi Praktyczne narzędziami do ochrony majątku oraz Ofertą

Skontaktuj się z nami przez formularz kontaktowy lub odwiedź sekcję Strefa Eksperta, by poznać więcej praktycznych porad.

Autor: Błażej Bladowski – ekspert w zakresie ochrony majątku, prawa egzekucyjnego i antywindykacji.