Najczęstsze pytania i odpowiedzi dotyczące spółek, odpowiedzialności zarządu i przejęć.

Prowadzisz spółkę z o.o. i boisz się odpowiedzialności z art. 299 KSH? Zastanawiasz się, czy można legalnie sprzedać zadłużoną firmę? A może chcesz kupić gotową spółkę, ale nie wiesz, jakie są ryzyka? Ten artykuł zbiera najczęściej zadawane pytania (FAQ), z jakimi klienci przychodzą do kancelarii Bladowski Legal.

1. Czy mogę sprzedać zadłużoną spółkę?

Tak. Sprzedaż zadłużonej spółki z o.o. jest legalna, o ile nie stanowi próby ucieczki przed wierzycielami. Przeniesienie udziałów nie zwalnia jednak członków zarządu z odpowiedzialności na gruncie art. 299 KSH – jeśli zobowiązania powstały wcześniej i nie złożono w terminie wniosku o upadłość.

Więcej o skupie zadłużonych spółek

2. Czym grozi naruszenie art. 299 KSH?

Zgodnie z art. 299 KSH, członkowie zarządu sp. z o.o. odpowiadają osobiście i całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeśli egzekucja przeciwko niej okaże się bezskuteczna, a nie złożyli w terminie wniosku o upadłość.

Wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 2019 r., II CSK 303/18: „Odpowiedzialność członków zarządu nie zależy od winy, lecz od obiektywnego faktu zaniedbania obowiązku ustawowego”.

Odpowiedzialność majątkowa zarządu – omówienie

3. Czy można uniknąć art. 299 KSH?

Tak, ale tylko w określonych przypadkach:

wykazanie, że złożono wniosek o upadłość w terminie,
udowodnienie, że wierzyciel nie poniósł szkody,
skuteczne przeniesienie odpowiedzialności na inny podmiot (np. w ramach restrukturyzacji).

Uwaga: zmiana zarządu na tzw. „słupa” nie chroni – sądy badają realny wpływ byłego członka zarządu.

4. Jak bezpiecznie przejąć cudzą spółkę?

Kupując udziały lub akcje spółki, należy:

Przeprowadzić audyt prawny i finansowy (due diligence),
Sprawdzić CRBR,
Zawrzeć notarialną umowę kupna udziałów (art. 180 KSH),
Uzyskać odpowiednie oświadczenia od sprzedającego.

Zobacz: Skup spółek – procedury i formalności

5. Co to jest odpowiedzialność karna zarządu z art. 586 KSH?

Art. 586 KSH przewiduje odpowiedzialność karną członka zarządu za działanie na szkodę spółki – w tym fałszowanie sprawozdań, podejmowanie działań na szkodę wierzycieli czy wyprowadzanie majątku.

Wyrok SN z 21 kwietnia 2022 r., V KK 308/21: „Nawet działania podjęte z intencją ratowania spółki mogą być uznane za działanie na jej szkodę, jeżeli skutkują nieodwracalnym uszczupleniem majątku”.

Więcej o art. 586 KSH

6. Jakie dokumenty są potrzebne przy sprzedaży udziałów?

Podstawowe dokumenty to:

umowa sprzedaży udziałów (forma aktu notarialnego),
uchwała zgromadzenia wspólników (jeśli wymagana),
zgłoszenie zmian w KRS,
aktualizacja wpisu w CRBR.

Często wymagane jest też zaświadczenie o niezaleganiu w US i ZUS, choć nie jest to formalny wymóg.

7. Czy sprzedaż udziałów powoduje automatyczne wyłączenie odpowiedzialności?

Nie. Były członek zarządu nadal odpowiada na podstawie art. 299 KSH za zobowiązania powstałe w okresie jego kadencji, nawet jeśli później udziały zostaną sprzedane, a zarząd wymieniony.

8. Czy sprzedaż udziałów wymaga zgody pozostałych wspólników?

To zależy od treści umowy spółki. Jeśli zawiera ograniczenie zbywalności udziałów – np. konieczność zgody Zgromadzenia Wspólników – jej brak czyni sprzedaż nieważną.

9. Co to jest przekształcenie spółki?

Przekształcenie to zmiana formy prawnej bez likwidacji – np. ze sp. z o.o. w spółkę komandytową. Może być elementem optymalizacji podatkowej, sukcesji lub ochrony przed art. 299 KSH.

Zobacz także: Jak działa ochrona zarządu przed art. 299 KSH

10. Czy mogę przejąć spółkę w trakcie egzekucji?

Tak, ale jest to ryzykowne. Warto dokładnie przeanalizować sytuację prawną spółki, stopień zaawansowania egzekucji i ewentualne postępowania sądowe.

W niektórych przypadkach skuteczniejszym rozwiązaniem jest skup aktywów spółki, a nie samych udziałów.

Orzecznictwo i praktyka:

Wyrok SN z 19 stycznia 2023 r., II CSKP 78/22 – odpowiedzialność z art. 299 KSH może objąć byłego członka zarządu nawet po kilku latach od ustania funkcji.
Wyrok NSA z 7 czerwca 2021 r., II FSK 192/20 – niedopełnienie obowiązków w CRBR traktowane jest jako naruszenie obowiązku staranności zawodowej.
Wyrok WSA w Poznaniu z 12.10.2022 r., III SA/Po 314/22 – zgłoszenie do CRBR nie zwalnia z odpowiedzialności, jeśli dane są nieprawdziwe.

Zobacz też:

Masz inne pytanie?

Napisz do nas – odpowiemy szybko i konkretnie. Kancelaria Bladowski Legal od lat specjalizuje się w sprzedaży, przejęciach i restrukturyzacji spółek – ze szczególnym uwzględnieniem ochrony członków zarządu.

Chroń siebie, swój majątek i swoją rodzinę.

Skontaktuj się z nami przez formularz kontaktowy lub odwiedź sekcję Strefa Eksperta, by poznać więcej praktycznych porad.

Autor: Błażej Bladowski – ekspert w zakresie ochrony majątku, prawa egzekucyjnego i antywindykacji.

Blog