Jak legalnie sprzedać spółkę z długami i nie odpowiadać z art. 299 k.s.h.?

Jak sprzedać spółkę z długami i nie odpowiadać z art. 299 k.s.h.?

Wprowadzenie: mit odpowiedzialności za cudze długi

Sprzedaż zadłużonej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to wciąż temat owiany mitami, półprawdami i — co gorsza — całkiem realnymi ryzykami prawnymi. Z jednej strony słyszymy, że „spółki z długami się nie da sprzedać”, z drugiej — że „wystarczy przepisać udziały na słupa”. Gdzie leży prawda?

W tym artykule rozbrajamy największy lęk właścicieli i członków zarządu: czy da się sprzedać spółkę z długami i uniknąć odpowiedzialności z art. 299 Kodeksu spółek handlowych? Odpowiedź brzmi: tak — pod warunkiem, że zrobisz to legalnie, z głową i dowodami w ręku.

Art. 299 k.s.h. – o co tu naprawdę chodzi?

Zgodnie z art. 299 §1 k.s.h.:

„Jeżeli egzekucja przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.”

To oznacza, że jeśli długi nie zostaną spłacone, a spółka nie ma majątku, wierzyciel może sięgnąć bezpośrednio do majątku osobistego członka zarządu. Ale uwaga — odpowiedzialność ta może zostać wyłączona pod pewnymi warunkami.

Sprzedaż zadłużonej spółki: warunki legalności

✅ 1. Transparentność transakcji

Sprzedaż udziałów w spółce zadłużonej musi być dokonana w sposób:

udokumentowany notarialnie,
z rzetelnym ujawnieniem sytuacji finansowej,
bez elementu pozorności lub obejścia prawa (np. „na słupa”).

Przeczytaj więcej: Wzór umowy zbycia udziałów z obwarowaniami

✅ 2. Zgłoszenie zmian do KRS

Zmiana wspólników oraz ewentualna zmiana zarządu musi zostać zgłoszona w terminie 7 dni do KRS – w przeciwnym razie sprzedający może odpowiadać za działania nowego zarządu.

✅ 3. Brak przesłanek do upadłości na dzień zbycia

Jeśli w chwili sprzedaży spółka już spełnia przesłanki do ogłoszenia upadłości, zarząd powinien ją zgłosić — w przeciwnym razie narazi się na odpowiedzialność.

Kluczowy dowód: ekspertyza przedtransakcyjna

Jednym z najlepszych zabezpieczeń przed art. 299 k.s.h. jest ekspertyza due diligence lub opinia prawna, z której wynika:

sytuacja finansowa spółki,
brak obowiązku zgłaszania upadłości,
działania naprawcze, które mogą poprawić sytuację firmy.

Taka dokumentacja może być kluczowym dowodem w sądzie.

Zobacz też: Postępowanie naprawcze a odpowiedzialność zarządu

Czego unikać? Najczęstsze błędy

❌ Sprzedaż „na słupa”

Jeśli nabywcą udziałów jest osoba całkowicie nieznana, bez środków, bez historii, z „przypadkowego” ogłoszenia — może to zostać uznane za obejście prawa. Sąd wtedy i tak sięgnie po art. 299 k.s.h.

❌ Brak dokumentacji finansowej

Nieprzygotowanie sprawozdań, brak bilansu, ukrycie zadłużenia — to wszystko może pogrążyć byłego członka zarządu w procesie o odpowiedzialność osobistą.

Orzecznictwo: co mówią sądy?

Wyrok SN z 5 listopada 2003 r., I CK 201/02

„Przeniesienie udziałów w spółce z o.o. nie wyłącza odpowiedzialności z art. 299 § 1 k.s.h., jeśli zarząd dopuścił się zaniechań jeszcze przed tą transakcją.”

Wyrok SA w Gdańsku z 11 marca 2021 r., V AGa 76/20

„Sprzedaż udziałów nie może mieć charakteru pozornego lub sprzecznego z zasadami współżycia społecznego.”

Tricki prawne: jak zabezpieczamy klientów

W naszej praktyce stosujemy zestaw narzędzi, które minimalizują ryzyko:

NarzędzieCelDue diligence ex postUdokumentowanie stanu spółki na dzień sprzedażyKlauzule w umowie zbyciaPrzeniesienie ryzyk i zobowiązańNotarialne oświadczeniaPotwierdzenie świadomości kupującegoZgłoszenie zmian w KRS i ZUSZamknięcie „okienka odpowiedzialności”Doręczenie dokumentów nowemu zarządowiUdokumentowanie przekazania obowiązków