Unikanie VAT przez próg obrotowy: wehikuł spółek jako legalne narzędzie optymalizacji podatkowej.

Wprowadzenie

W polskim systemie podatkowym obowiązuje próg obrotu, po którego przekroczeniu przedsiębiorca zobowiązany jest do rejestracji jako podatnik VAT czynny. Dla wielu firm, zwłaszcza z sektora B2C, status VAT-owca wiąże się z dodatkowymi kosztami, koniecznością prowadzenia pełnej ewidencji oraz spadkiem konkurencyjności cenowej. Istnieją jednak legalne sposoby, aby uniknąć obowiązku rejestracji do VAT – jednym z nich jest zastosowanie wehikułu spółek.

Artykuł przedstawia mechanizm działania takiego rozwiązania oraz opiera się wyłącznie na przychylnych interpretacjach indywidualnych i orzeczeniach sądów administracyjnych.

Obowiązek rejestracji do VAT – próg 200 000 zł

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwolnienie podmiotowe przysługuje podatnikom, u których wartość sprzedaży opodatkowanej w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty 200 000 zł. Po przekroczeniu tego limitu przedsiębiorca automatycznie traci prawo do zwolnienia i musi dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT.

Wehikuł spółek jako narzędzie zarządzania limitem VAT

Na czym polega mechanizm?

Zamiast prowadzić działalność przez jeden podmiot, można zdywersyfikować operacje handlowe pomiędzy kilka spółek. Każda z nich działa niezależnie, w ramach własnego NIP-u i rejestracji gospodarczej, dzięki czemu każda z osobna korzysta z limitu 200 000 zł obrotu bez konieczności rejestracji do VAT.

Przykład praktyczny.

Załóżmy, że firma sprzedająca odzież generuje roczny obrót na poziomie 600 000 zł. Gdyby działała jako jedna spółka, byłaby zmuszona do rejestracji jako podatnik VAT już w okolicach marca. Tymczasem rozdzielenie sprzedaży na trzy niezależne spółki z o.o. pozwala zachować status zwolnionego podatnika VAT przez cały rok, pod warunkiem że żadna z nich nie przekroczy 200 000 zł obrotu.

Interpretacje indywidualne potwierdzające skuteczność.

1. Interpretacja Dyrektora KIS z 25.06.2021 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.157.2021.1.JG

„Jeżeli podmioty działają niezależnie, posiadają odrębną strukturę organizacyjną, własne rachunki bankowe i zawierają umowy we własnym imieniu, to nie zachodzi podstawa do uznania, że mamy do czynienia z jednym podatnikiem VAT.”

2. Interpretacja indywidualna z 19.03.2020 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.591.2019.1.KK

„Fakt istnienia wspólnego właściciela nie oznacza automatycznie, że obrót kilku spółek należy sumować na potrzeby art. 113 ustawy o VAT.”

3. Interpretacja Dyrektora KIS z 12.10.2018 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.550.2018.1.AB

„Brak przesłanek do uznania, że kilka odrębnych podmiotów gospodarczych, nawet powiązanych osobowo, stanowi jednego podatnika VAT. Kluczowa jest odrębność formalna i faktyczna działalności.”

Orzecznictwo na korzyść podatników

Wyrok WSA w Gliwicach z 23.04.2019 r., sygn. I SA/Gl 135/19

„Fiskus nie może domniemywać istnienia jednego podatnika na podstawie wspólnego właściciela czy podobieństwa zakresu działalności, o ile nie zostanie wykazana celowa fikcja w celu obejścia prawa.”

Wyrok NSA z 25.01.2022 r., sygn. I FSK 1559/21

„Samo podobieństwo branży i wspólne interesy gospodarcze nie uzasadniają uznania kilku spółek za jednego podatnika VAT. Istotna jest niezależność operacyjna i brak sztucznego podziału bez uzasadnienia ekonomicznego.”

Warunki skuteczności wehikułu spółek

Aby wehikuł spółek był uznany za legalny i nie został zakwestionowany przez organy skarbowe jako obejście prawa, należy zadbać o:

pełną odrębność formalną i organizacyjną spółek (własny zarząd, adres, rachunek bankowy),
autonomiczne podejmowanie decyzji biznesowych,
brak przepływów towarów i usług między spółkami bez opodatkowania,
uzasadnienie ekonomiczne dla istnienia wielu podmiotów (np. specjalizacja produktowa, różne grupy klientów, regionalizacja sprzedaży),
rzetelne ewidencje księgowe i podatkowe.

Podsumowanie: legalna optymalizacja podatkowa

Stosowanie wehikułu spółek jako strategii rozproszenia obrotu pomiędzy kilka podmiotów jest zgodne z prawem, jeśli odbywa się w warunkach realnej niezależności operacyjnej i gospodarczej. Organy podatkowe i sądy administracyjne akceptują takie rozwiązania pod warunkiem, że nie noszą znamion sztucznej konstrukcji bez uzasadnienia ekonomicznego. We właściwej strukturze wehikuł spółek umożliwia legalne korzystanie ze zwolnienia z VAT, co przekłada się na wyższe marże i większą elastyczność cenową na konkurencyjnym rynku.

FAQ:

Czy wspólne biuro i księgowość wyklucza zastosowanie wehikułu spółek?

Nie, o ile każda spółka posiada autonomię decyzyjną i prowadzi niezależną działalność. Dopuszczalne są wspólne usługi, np. biuro rachunkowe czy wirtualne biuro.

Czy osoby w zarządzie muszą być różne?

Nie jest to konieczne, ale zmniejsza ryzyko kwestionowania niezależności podmiotów. Zaleca się, aby osoby reprezentujące spółki różniły się przynajmniej częściowo.

Co grozi za sztuczne dzielenie działalności?

Jeżeli organ udowodni, że celem była wyłącznie ucieczka przed VAT, może dokonać korekty rozliczeń, nałożyć zaległości i sankcje VAT oraz zastosować klauzulę obejścia prawa (art. 119a Ordynacji podatkowej). Dlatego tak ważna jest rzetelna konstrukcja wehikułu.

Potrzebujesz wehikułu spółek dla Twojego biznesu?

Jeśli prowadzisz działalność zbliżającą się do progu VAT i chcesz w sposób bezpieczny zoptymalizować strukturę operacyjną – skontaktuj się z nami. Zaprojektujemy dla Ciebie indywidualny wehikuł spółek, w pełni zgodny z przepisami prawa i orzecznictwem sądów administracyjnych.

Zapraszamy do lektury naszego poradnika.

Skontaktuj się z nami przez formularz kontaktowy lub odwiedź sekcję Strefa Eksperta, by poznać więcej praktycznych porad.

Autor: Błażej Bladowski – ekspert w zakresie ochrony majątku, prawa egzekucyjnego i antywindykacji.

Blog